O Festival

Dende un principio, a muller foi o fío condutor que desexabamos para este Cineuropa, e que felicidade nos produciu comprobar que o desexo se tornaba realidade ao visionar os filmes das colleitas dos festivais! Boa parte dos traballos máis interesantes, pertinentes e combativos eran obra de mulleres: Agnieszka Holland, Jessica Hausner, Justine Triet, Sharipa Urazbayeva, Valerie Donzell, Jennifer Reeder, Jaione Camborda, Iratxe Fresneda; as novas voces iberoamericanas de Melina León, Maria Alché e Sofía Quirós; o cine de animación de Anja Kofmel e Anca Damian ou o novo traballo da documentalista Marie Losier. Maior agrado foi o de verificar que tamén gozaban dunha diversidade asombrosa, propia dunha creación madura. Dramas, comedias, documentais e animacións dirixidos por mulleres, procedentes de países tan diversos como Kazajistán, Canadá, Costa Rica, Xapón ou Sudáfrica, conforman case a metade da sección oficial, sen necesidade de reservarlles un espazo; sen botar man do sistema de cotas. E non só iso, senón que varias películas poderosas dirixidas por homes tamén situaron en primeira liña mulleres combativas, con narrativas que apoderan e historias que poñen en entredito o sistema imperante. Filmes como Ema, de Pablo Larraín (que abrirá o festival), Vitalina Varela, do gran Pedro Costa, ou Zombi Child, dun habitual do festival, Bertrand Bonello, ofrecen diversos retratos de mulleres donas do seu destino e que rachan, cada unha ao seu xeito, cos roles de representación habituais.

Con esta certeza, non puidemos máis que deixar que a ola do feminismo inundara tamén as seccións paralelas. Dedicámoslle un ciclo a Pauline Kael, a “crítica guerreira” do New Yorker, autora das críticas de miles de películas que influíron en toda unha xeración de espectadores e cineastas, o cal abrimos coa estrea en España de What she said: the art of Pauline Kael. Outro ciclo utilizará o famoso “test de Bechdel” para proxectar diversos traballos, que o superan con nota, onde veremos que o feminismo é algo máis complexo que pasar un simple test. Imposible esquecerse nunha edición así de dúas precursoras que abriron as portas a todas as que viñeron despois, isto é, Agnès Varda (á que lembramos no ano do seu finamento) e Chantal Akerman, coas películas que se converterían nos seus cantos de cisne: Varda por Agnès e No Home Movie, respectivamente. Non renunciamos a repasar a creación contemporánea cunha retrospectiva en homenaxe a Jessica Hausner (presente tamén na sección oficial co seu novo filme Little Joe). Pola súa banda, os premios Cineuropa, co que significan de recoñecemento, pero tamén de visibilidade, súmanse a esta liña editorial coa elección como premiadas de tres mulleres: Rita Azevedo Gomes, Emma Suárez e María Vázquez, representantes as tres do cinema de autor dende os oficios de dirección e de interpretación.

O cinema tamén foi por diante noutro dos grandes temas do século xxi: a emerxencia ecolóxica. O ciclo “Os últimos días do Edén” supón unha reflexión sobre os efectos da humanidade no planeta e a difícil relación establecida entre os avances tecnolóxicos e o respecto polo medio ambiente. Nesta ocasión tamén é o cinema o que impulsa a reflexión sobre un tema no que a xente nova xa se situou sen ambaxes –para defraudar as expectativas dos que tachan as novas xeracións de displicentes e faltos de compromiso– ao nomear a cuestión medioambiental como a maior crise da existencia da humanidade na Terra.

O cinema galego, que cada ano reforza a súa presenza nos festivais de todo o mundo, terá tamén o seu espazo no ciclo “Paisaxes urbanas no cinema galego”, un achegamento aos retratos do cine recente do noso país sobre as cidades que se afasta do clixé que o sitúa só no rural. Acollemos tamén as preestreas de dúas das películas galegas máis esperadas, representantes da diversidade da que goza xa o cine galego: Longa noite, de Eloy Enciso, e Eroski Paraíso, de Jorge Coira e Xesús Ron.