Skip to main content

Cineuropa 37, Unha edición tola, tola, tola

A cita cinéfila por excelencia de Santiago de Compostela reivindica nesta edición a comedia clásica e a capacidade do cinema para transportarnos a un mundo tolo, tolo, tolo… que adoita actuar como unha sorte de salvavidas nas prosaicas augas da vida cotiá. Así é que, trinta e sete anos despois, Cineuropa segue mantendo intacta a súa capacidade para sorprendernos e conseguir que o público amante do cinema esperemos con expectación a chegada do mes de novembro, para poder gozar dunha programación cuxa principal fortaleza radica en conseguir que vexamos cine presencial, colectivamente, creando un espazo contracorrente que nos permite desafiar esa zona de confort en que xa se converteron as plataformas dixitais.

Cineuropa, por facer unha analoxía coa liña discursiva do filme que dá título ao cartaz e que narra as peripecias dun grupo de persoas que atravesan o deserto en busca dun botín escondido, marca a súa particular travesía pola paisaxe árida que nos deixa o mercado cinematográfico globalizado, arrasado pola mercadotecnia e as superproducións. O noso benquerido Festival mantén o rumbo seguindo un mapa que non sinala máis destino que o tesouro de abastecernos de bos filmes, nunha compilación que reúne tanto as descubertas procedentes dos festivais internacionais como películas realizadas na nosa contorna máis próxima, relecturas temáticas ou homenaxes autoriais, mais sempre coa mirada posta en explorar os ángulos mortos que a miúdo fican nas marxes dos circuítos comerciais.

Un ano máis, mergullarémonos nos filmes mais destacados do ano como A fronteira verde da polaca Agniezka Holland, que nos fala e interpela sobre a crise migratoria en Europa, ou a fantástica comedia irónica sobre a vida moderna Non agardes demasiado da fin do mundo do romanés Radu Jude. Descubrimos as novas cineastas galegas, cunha vintena de filmes feitos nesta terra, e tamén as do mundo todo, desde a veciña portuguesa Leonor Teles até a colombiana Carmen Torres ou o tailandés Thien An Pham, quen vén de gañar o premio ao mellor director novel en Cannes. O programa funciona en si mesmo como un guión con xiros e tramas paralelas en que conviven estreas absolutas con propostas como a que revisita a figura de Jorge Semprún, con motivo do centenario do seu nacemento, ou o bloque temático dedicado ao cinema que documenta e reflexiona sobre os 40 anos da democracia arxentina.

E como toda celebración cinematográfica que se prece tamén conta coa súa particular e simbólica alfombra vermella, pola que este ano camiñarán o compostelán Luís Zahera que, para alén da súa intensa e variada traxectoria profesional, actúa en boa medida como embaixador cultural da nosa cidade e da nosa identidade cultural; a actriz Ana Torrent, cunha extensa carreira iniciada aos sete anos de idade e na que demostrou a evolución interpretativa necesaria para superar o clixé da nena prodixio; e o cineasta portugués Joâo Canijo, coñecido xa en Cineuropa e a onde volve nesta edición cos seus traballos máis recentes, Viver mal e Mal viver.

Nesta altura, coido que estamos xa en disposición de acuñar o termo “fórmula Cineuropa” para referirnos a un modelo de festival poliédrico que nunca renunciou á ambición de descubrirnos o cinema máis recóndito, que viaxa para amosarnos novos camiños edición tras edición, e que sempre procurou a participación dos espectadores e das espectadoras.

Cineuropa é, por tanto, un punto de encontro, de diálogo, de intercambio entre os camiños creativos que atravesan o cinema na actualidade mais tamén no pasado, nun percorrido bidireccional que se actualiza constantemente.

En nome de todas as persoas que nos damos cita nas butacas dos espazos da cidade que, cada novembro, acubillan a gran pantalla -Teatro Principal, Salón Teatro, NUMAX, Multicines Compostela e Auditorio de Galicia-, moitas grazas a todo o equipo que o fai posíbel!

Goretti Sanmartín Rei
Alcaldesa de Santiago de Compostela

Cinema fronte os bárbaros da motoserra

Hai só tres anos, cando a pandemia parecía acabar co mundo tal e como o coñeciamos, un dos primeiros cadáveres situacionais dos que se falou foi das salas de cinema. É verdade que ese vira-vira do 2020 provocou un nivel de deserción no número de espectadores dubidosamente recuperable. E, con todo, os festivais de cinema seguen a gozar de boa saúde. A modo de oasis, non só seguen convocando os perdidos no deserto. Ademais, no último ano, parecen ser un dos epicentros da batalla das guerras culturais da (ultra)dereita, polo menos en España. Non deixa de ser bizarro que nos apenas cinco meses transcorridos dende as últimas eleccións municipais, festivais afectivamente próximos, como os de Xixón ou Sevilla, sufrisen perigo de extinción, ameazados pola alt-right ibérica. Como explicar que isto tan ancestral de reunir durante uns días un grupo de espectadores para ver películas raras e fráxiles semelle ser para os novos-vellos bárbaros algo así como a xoia da coroa progre, El Álamo da resistencia contra os valores familiares. Nunca pensamos en sermos nin a centésima parte de importantes nesta batalla global que se está librando.

Pero reflexionando un intre sobre iso talvez sexamos quen de comprender por que acontece isto. Cales son as razóns de que estes malandríns da Cruzada Moral nos vexan tan relevantes. Non existe hoxe nada máis subversivo para quen desexa exterminar o público ca unha sala de cinema poboada por cidadáns desexosos de ver imaxes desencorsetadas nunha pantalla.

Un festival de cinema é unha ágora de democratización dos sentimentos compartidos, da multiculturalidade expresada en mil cosmogonías, mil linguas, mil horizontes. E nesas proxeccións confórmanse lazos cívicos ou emocionais que toman forza precisamente nese goce colectivo. Os festivais de cinema son o máis parecido a mitins da pluralidade, a reivindicacións do propio e do alleo, a pontes culturais sen controis migratorios.

Todo aquilo que está na axenda populista resúmese en esnaquizar o que nos une e nos fai un pouco máis iguais ante a adversidade. Desexan externalizar a nosa alma ao mesmo tempo ca a sanidade, queren privatizar os nosos soños xunto á nosa educación. Apresúranse a crebar os nosos sinais de identidade á vez que desencadernan a nosa cultura. Aspiran a laminar a nosa memoria colectiva e para iso necesitan rachar as pantallas e baixar os panos.

Mentres existan nesa pantalla historias totalmente desencadeadas, non mercantilizadas, procedentes de todas as latitudes ou pobos, e mentres estas historias reúnan ao seu redor milleiros de persoas que latexan e debaten, que gardan lembranza do vivido e que o comparten cos demais, converter o mundo nun páramo anarcocapitalista baleiro de cultura seralles máis difícil.

Por iso é que na súa axenda de odiadores os festivais de cinema son simbolicamente tan importantes. E por iso é que os queren colonizar ou ayusizar.

Festival vén de festa. Un festival de cinema debe ser unha celebración internacionalista que nos faga máis fortes fronte ás motoserras de quen só quere tallar o bosque, os dereitos democráticos, a sensibilidade individual, os millóns de xeitos de ser de cada un que se conxugan na vida. E no cinema. Todas esas sensibilidades que habitaron estas 36 edicións de Cineuropa. As que xa ocupan a súa butaca para estas case tres semanas nas que as gargalladas da comedia máis subversiva ca tola se conxugan coa memoria histórica simbolizada no século XX que nos contaron Jorge Semprún ou Costa-Gavras. Onde eses nomes de druídas do imaxinario fílmico do mellor presente, chámense Hamaguchi ou Alicia Rohrwacher, Kaurismaki, Wenders, Garrone ou Justine Triet, agardan para contar a súa nova historia. Oxalá que todos vostedes atopen a súa, vívida ou ensoñada, neste Cineuropa como sempre libre.

José Luis Losa
Director de Cineuropa 37

Equipo

ALCALDESA DE SANTIAGO
Goretti Sanmartín
CONCELLEIRA DE CAPITAL CULTURAL, TURISMO, EDUCACIÓN E MEMORIA HISTÓRICA
Míriam Louzao Fernández
DIRECTOR
José Luis Losa
PRODUCIÓN
Ismael Romarís
Alejandra Trelles
COORDINACIÓN DE PROGRAMACIÓN
Jacinta Rivera
EQUIPO DE PROGRAMACIÓN
José Luis Losa
Jacinta Rivera
Alejandra Trelles
ASESORÍA DE PROGRAMACIÓN
María José Santacreu
COORDINACIÓN PANORAMA AUDIOVISUAL GALEGO
Jacinta Rivera
Alejandra Trelles
COMUNICACIÓN
Jacinta Rivera
Silvia Roca
DESEÑO GRÁFICO, REVISIÓN EDITORIAL E WEB
The Office Comunicación (ilustración: Julia Lago)
CATÁLOGO
Ana Gontad
Jacinta Rivera
Silvia Roca
TRADUCIÓNS
Mariel Lettier
Mariví Martínez
COORDINACIÓN TRÁFICO DE PELÍCULAS
Brais Gómez
COORDINACIÓN INVITADOS
Lucía Bestilleiro
RESPONSABLE DE SALA SALÓN TEATRO
Francisco Javier Núñez
RESPONSABLE DE SALA MULTICINES COMPOSTELA
María Arias
RESPONSABLE DE SALA CINEMA NUMAX
Xan Gómez
VíDEOS PREMIOS CINEUROPA
Brais Gómez
Sergio Santacreu
PROXECCIONISTAS
Miraxe Soc. Coop. Galega
Numax
Multicines Compostela
ATENCIÓN AO PÚBLICO
Atlantic Ponte
PRESENTADOR GALAS E INVITADOS
Moncho Lemos
DIRECTOR-XERENTE AUDITORIO DE GALICIA
Xaquín Lopez
SUBDIRECTORA AUDITORIO DE GALICIA
Silvia Modia
GABINETE TÉCNICO AUDITORIO DE GALICIA
David Areán
Chus Busto
Silvia Roca
Carlos Millán
Ángeles Otero
Ana Parga
Ángela Pereira
GABINETE TÉCNICO TEATRO PRINCIPAL
Xesús Amado
Montse Cillero
Ana Rello
AGRADECEMENTOS
Agustín Touriño
Carmen Castillo
Lorena Pérez
María Arias
Ángel Quintana
Imma Merino
José Manuel Sande
Xan Gómez
José Antonio Liñares
Juan Manuel Chaves
Costa-Gavras
Michèle Ray
Léonie Bege
INSTITUCIÓNS E ENTIDADES COLABORADORAS
Cinemateca Uruguaya
Consulado de la República Argentina en Vigo
Instituto Camões
Albariño Paco & Lola
Bodegas Martín Códax
Cafés Candelas
Grupo Yáñez
Instituto Camões
ÚNICLA Premium

O autor do deseño e fabricación das pezas dos Premios Cineuropa é o escultor Francés.